Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι ένα συχνό μεταβολικό νόσημα που χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Η γλυκόζη λαμβάνεται από την τροφή και είναι η κύρια πηγή ενέργειας των κυττάρων. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη η οποία συντίθεται στο πάγκρεας και βοηθά τη γλυκόζη να εισέλθει στα κύτταρα και να χρησιμοποιηθεί ως ενέργεια.
Η ελαττωμένη έκκριση της ινσουλίνης ή η αδυναμία αποτελεσματικής χρήσης αυτής, δεν επιτρέπουν τη δράση της, με αποτέλεσμα η γλυκόζη να μην εισέρχεται στα κύτταρα αλλά να παραμένει στο αίμα. (υπεργλυκαιμία).
Οι 3 κύριοι τύποι σακχαρώδους διαβήτη:
- Διαβήτης τύπου Ι (Πρώην Ινσουλινοεξαρτόμενος ή Παιδικός Διαβήτης)
Ο σακχαρώδης διαβήτη τύπου Ι, οφείλεται σε αυτοάνοση καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος. Ως εκ τούτου, δεν παράγεται ινσουλίνη, με αποτέλεσμα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και στα ούρα.
- Διαβήτης τύπου ΙΙ (Διαβήτης ενηλίκων)
Ο σακχαρώδης διαβήτη τύπου ΙΙ εμφανίζεται συνήθως σε μεγαλύτερες ηλικίες και οφείλεται σε σταδιακά μειούμενη έκκριση ινσουλίνης από τα β-κύτταρα, συχνά σε έδαφος αντίστασης στην ινσουλίνη.
- Διαβήτης κύησης
Ο διαβήτη κύησης εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (η εξέταση γίνεται μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας) και είναι η μοναδική μορφή διαβήτη που υποχωρεί (μετά τον τοκετό) και δεν ακολουθεί το άτομο σε όλη του τη ζωή, μπορεί όμως να προκαλέσει περιγεννητικές επιπλοκές και προβλήματα στην υγεία μητέρας και νεογνού.
Άλλοι τύποι Διαβήτη
Οφείλονται σε μεταλλάξεις του HNF1A γονιδίου που επηρεάζουν τον αριθμό και τη λειτουργία των β κυττάρων του παγκρέατος (MODY- Mature Onset Diabetes of the Young), σε νοσήματα της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος (κυστική ίνωση, παγκρεατίτιδα), σε φάρμακα (γλυκοκορτικοειδή στη θεραπεία του HIV/AIDS).
Συμπτώματα
Η κλασική συμπτωματολογία του σακχαρώδους διαβήτη περιλαμβάνει την πολυουρία, την πολυδιψία, την πολυφαγία και την απώλεια σωματικού βάρους.
Στον διαβήτη τύπου 1, η εισβολή της νόσου είναι συνήθως απότομη δηλαδή η ασθένεια και τα συμπτώματα άμα τη εμφανίσει αναπτύσσονται ταχύτατα.
Στον διαβήτη τύπου 2, η νόσος εισβάλλει βαθμιαία και τα συμπτώματα (συνεχής αίσθηση δίψας, απώλεια βάρους, κόπωση, συχνοουρία) ενδέχεται να διαφύγουν της προσοχής του ασθενή με αποτέλεσμα να περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα πριν γίνει η διάγνωση.
Διάγνωση Διαβήτη
Σύμφωνα με την Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία, προκειμένου να τεθεί με βεβαιότητα η διάγνωση Σακχαρώδους Διαβήτη, θα πρέπει να ισχύει ένα από τα παρακάτω κριτήρια:
- Τιμή γλυκόζης πλάσματος νηστείας (το δείγμα λαμβάνεται μετά από 8 τουλάχιστον ώρες αποχής από την πρόσληψη τροφής) ≥ 126 mg/dL
- Τιμή γλυκόζης πλάσματος 2 ώρες μετά από χορήγηση 75g γλυκόζης από του στόματος ≥200 mg/dL
- A1c (Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη) ≥ 6.5%
- Σε ασθενή με κλασική συμπτωματολογία υπεργλυκαιμίας, τυχαία τιμή γλυκόζης πλάσματος ≥200 mg/dL
Αντιμετώπιση Διαβήτη
Η φαρμακευτική αγωγή για το διαβήτη αποσκοπεί στη ρύθμιση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα, στη διατήρηση της συνολικής υγείας του διαβητικού ασθενή και στην αποφυγή επιπλοκών.
Αποτελείται από χορήγηση ενέσιμης ινσουλίνης ή αντιδιαβητικών δισκίων ή συνδυασμό αυτών και θα πρέπει να συναρτάται με υγιεινή διατροφή και άσκηση
Ο ασθενής θα πρέπει να υπόκειται σε μακροχρόνιο γλυκαιμικό έλεγχο ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Επίσης συνιστάται:
- Διακοπή του καπνίσματος
- Έλεγχος της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων χοληστερόλης
- Αύξηση της σωματικής άσκησης
Η επιλογή του θεραπευτικού σχήματος για τον διαβητικό ασθενή γίνεται αποκλειστικά από τον ιατρό του με βάση τον τύπο του διαβήτη, το ιστορικό του και την κατάσταση της συνολικής του υγείας.
Σε ασθενείς με διαβήτη τύπου Ι, η χορήγηση ενέσιμης ινσουλίνης (εφαρμόζεται με ειδικά στυλό ή με ειδική συσκευή ρυθμισμένη να εφοδιάζει τον ασθενή με ινσουλίνη στην κατάλληλη ποσότητα) είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση των επιθυμητών επιπέδων γλυκόζης.
Σε ασθενείς με διαβήτη τύπου ΙΙ, ο γλυκαιμικός έλεγχος είναι δυνατόν να επιτευχθεί αρχικά με έλεγχο του σωματικού βάρους άσκηση και δίαιτα παράλληλα με τη χορήγηση αντιδιαβητικών φαρμάκων από του στόματος.
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια τα μόνα αντιδιαβητικά φάρμακα που λαμβάνονταν από το στόμα ήταν οι σουλφονυλουρίες που στόχευαν στη μείωση του σακχάρου του αίματος αυξάνοντας την παραγωγή ινσουλίνης.
Τα σύγχρονα φάρμακα για τον διαβήτη στοχεύουν στην αντίσταση και την παραγωγή ινσουλίνης καθώς και σε άλλες αιτίες εμφάνισης υψηλού σακχάρου αίματος.
Ινσουλίνη θα χρειαστούν οι ασθενείς αυτοί οι οποίοι θα αποτύχουν στον γλυκαιμικό έλεγχο που θα κάνουν αφού έχουν λάβει τα παραπάνω μέτρα.
Ο συνηθέστερος τρόπος χορήγησης της ινσουλίνης είναι η υποδόρια χορήγηση. Ο τύπος ινσουλίνης, η δόση και η συχνότητα χορήγησης εξαρτώνται αποκλειστικά από τις ανάγκες του εκάστοτε ασθενούς. Για το λόγο αυτό, το σχήμα της ινσουλινοθεραπείας είναι απόλυτα εξατομικευμένο.